‘Het is heilzaam om de strijdbijl te begraven’
Elk jaar ontmoeten Haagse veteranen in restaurant Poentjak hun voormalige vijand. Op Veteranendag zetten oud-militairen hier informeel en persoonlijk een streep onder de oorlog.
Terwijl koning Willem-Alexander zaterdagmiddag op de Kneuterdijk het defilé afnam, verzamelden zich, even verderop, de mannen van de Haagse Veteranen Sociëteit in restaurant Poentjak. De oud-militairen treffen elkaar iedere eerste en derde donderdag van de maand in het Haagse restaurant waar ooit een Amerikaanse officiersmess was gevestigd. Speciaal voor Veteranendag draagt een aantal veteranen zichtbaar onderscheidingen op de blauwe blazer. Maar van uiterlijk vertoon rondom rangen en standen is geen sprake. In de Haagse Veteranen Sociëteit doet het er niet toe of je jouw land ooit diende als generaal of als korporaal. Iedereen zit naast elkaar aan tafel, drinkt een biertje en deelt een verleden waar Indonesië – of Indië – vaak een grote rol in speelde. Toen de echtgenote van de voorzitter van de Haagse veteranen zestien jaar geleden persoonlijk werd gebeld door de Indonesische ambassadeur Habibi met het verzoek elkaar te ontmoeten en de hand te schudden, moest ze daar een nachtje over slapen.
,,Mijn inmiddels overleden vrouw heeft veel voor de veteranen gedaan”, zegt Henk van Riel (81), die ooit als dienstplichtig officier voor het korps mariniers naar Nieuw Guinea ging. ,,Zij was de spin in het web van onze sociëteit. Dat de ambassadeur van Indonesië juist haar belde met zijn bijzondere verzoek verbaasde me niets.” Het was een gevoelige uitnodiging, want veel leden van de sociëteit beschouwden Indonesië, net als Van Riel en zijn vrouw Louise, lange tijd als de vijand. ,,Eerst ben ik geïnterneerd geweest door de Japanners. Daarna door de Indonesiërs. In een oorlog gebeuren vreselijke dingen”, zegt de oud-marinier. ,,Maar het verzoek van Habibi was oprecht en ik ben blij dat mijn vrouw de uitgestoken hand van Indonesië stevig heeft vastgepakt.” Sindsdien komt de ambassadeur van Indonesië iedere Veteranendag naar de Poentjak om, heel persoonlijk en informeel, de Nederlandse veteranen de hand te schudden en samen een streep onder de oorlog te zetten. ,,Het is heilzaam”, zegt Van Riel, ,,om een strijdbijl te begraven.” Habibi, nu opgevolgd door een nieuwe ambassadeur, beschouwt hij inmiddels als een persoonlijke vriend.
In de Haagse Poentjak is ook oud-minister van Defensie, Wim van Eekelen, aanwezig. Ieder jaar, na de plechtigheden in de Ridderzaal, komt de oud-minister naar de sociëteit van de Haagse Veteranen. Hij heeft zich destijds hard gemaakt voor meer begrip en aandacht voor de Nederlandse militairen die in het buitenland dienden. De nationale Veteranendag is daar een direct gevolg van. Dat hij ieder jaar naar de Poentjak komt, heeft ook persoonlijke gronden. ,,Mijn echtgenote is geboren op Borneo. Zij groeide op in Indië en heeft daar de oorlog meegemaakt. We komen hier jaarlijks met z’n tweetjes. Helaas is ze dit keer verhinderd.”
Ellende
Veel echtgenotes, en ook zonen en dochters, zijn met de veteranen meegekomen. Het thuisfront is belangrijk. ,,Toen ik in 1962 na twee missies terugkwam uit Nieuw Guinea was er geen enkele opvang. Het was mijn vrouw die mij hielp de ellende te vergeten”, vertelt een oud-marineman, die destijds voer op de Hr. Ms. Evertsen en de Hr. Ms. Groningen. ,,Desondanks brak die oorlog me later op. Ik ben, veertig jaar na dato, vier maanden opgenomen geweest.” Naast hem aan tafel zit een kameraad te knikken. Hij zat op dezelfde schepen en hem is hetzelfde overkomen.
Als de waarnemend ambassadeur van Indonesië, Fikry Cassidi, door verkeersdrukte drie kwartier te laat in de Poentjak arriveert, staan bij de veteranen de bakjes rijst, sajoer lodeh en rendang al op tafel. Cassidi schuift aan. Er zijn toespraken noch plichtplegingen. Wieteke van Dort zingt liedjes over de tijd van toen. Straks, op 17 augustus, zijn de Haagse veteranen aanwezig in de tuin van de ambassadeur als de onafhankelijkheid van Indonesië gevierd wordt. ,,Dat had vroeger niet gekund”, weet Van Riel. ,,Maar nu ben ik trots dat wij militairen dit doen.”
Elke ochtend up-to-date met het laatste nieuws uit Den Haag en omstreken? Schrijf je hier gratis in!